ძალიან ადვილია აეროპორტში მიხვდე ამსტერდამისკენ მიმავალი გეითი რომელია: დგანან ფერადი ადამიანები, სიზმარში რომ არ გინახავს ისეთ ფერებში შეღებილი თავებით. თვითფრინავი იყო გაძეძგილი. მე და ანო სულ, სულ ბოლოში ვისხედით.

მკიდია! (Pardon my French) ბოლოსდაბოლოს, ამსტერდამში მივდივარ. თან გამოვცადეთ „კუდს როგორ იქნევს“ თურმე თვითმფრინავი აფრენის დროს. ძალიან მაგარია!

ჩამოვედით ამსტერდამში. ნინა დაგვხვდა და გვითხრა:

ეს არის ყველაზე მაგარი ქალაქი მსოფლიოში!

ზუსტად 10 წუთში მივხდი რასაც გულისხმობდა: ამსტერდამი არის თავდაყირად რომ აყენებს ყველაფერს ისეთი რამ.

ხიდები, არხები, ნავები და ამ ნავებში „ჩაყრილი“ მხიარული, დაბოლილი ადამიანები! უამრავი ხალხი, წყლის ერთი მხრიდან მეორე მხარეს ხმაურიანი გადაძახილები. რას ეძახიან, ვის ეძახიან? რა უხარიათ? რა ხდება? სად მიდიან? საიდან მოდიან? ხეები, ხეები, ხეები.

და რამდენი სექს-შოპია . . .

სექს-მუშაკებიც ვიხილე სასაცილო საცვლებში. ვიტრინებში დგანან, ზოგი – შემოდიო გამვლელებს ანიშნებს, ზოგიერთი – უბრალოდ დგას და ტელეფონში აქვს თავი ჩარგული. დიდად არ იწუხებს თავს შემოპატიჟებით. კაცებისთვის ღია ტუალეტებია მეტი უცერემონიობისთვის.

აქაურების რელიგია თავისუფლებაა!

ქუჩაში მოვკარი თვალი გიგანტურ ძაღლებს! უყვართ, თითქოს.

წყლის არხები და ზედ შეფენილი კაფეები, ძველ სახლებში. რა მაგარია! ხიდებზე, ტროტუარებზე დიდი, ფერადი ყვავილებია. ვიწრო ქუჩებს შორის არხია, რომელზეც უციცქნესი ხიდებია. გედები დავაპურეთ.

სანამ ვუყურებდით, თუ როგორ აგდებდნენ დიდი გედები პატარა მშიერ გედებს (ეს რა თვისება ქონიათ),  მე-6 საართულიდან ვიღაც ბიჭი თვალს მიკრავდა და თუ არ მომეჩვენა მანიშნა, ამოდითო. ამსტერდამი ერთი დიდი საგიჟეთია!

ახლა ვწერ ამ ისტორიას, ამსტერდამის ისტორიულ ჰუმანიტარული ფაკულტეტის შენობასთან მიყუდებული. გვერდით ორი ბიჭი ერთამენთს კოცნის. ერთი ქალებისთვის გულდასაწყვეტად სიმპატიურია. არ მაქცევენ ყურადღებას.

Red Light-ის პარალელურ ქუჩაზე ხალხი აკადემიური და მშვიდი ცხოვრებით ცხოვრობს. ამსტერდამის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სხვადასხვა ფაკულტეტებიც ამ ქუჩაზეა.

სწავლობენ, კოხტად აცვიათ და უცერემონიოდ არ იციანიან. პატარა ფანჯრებიდან ხელნაკეთი ნივთებია გამოფენილი – ხის და თიხის.

არტისტების ქუჩაა. ბარემ აქვე ვიტყვი, რომ ამსტერდამი Street Art-ის მექაა. ესეთი არსად, არაფერი, არასდროს მინახავს.

უნივერსიტეტიდან 2 მეტრში, ვიტრინებში შიშველი ქალები დგანან და 50 ევროდ გეპატიჟებიან. აქ ყველა შეშლილია. სექს-შოპებში და ქალებით სავსე ვიტრინებში ძირითადად ტურისტები დაძვრებიან. ამ მიდამოებში აფთიაქი და სუპერმარკეტი საერთოდ არაა. არც ბანკის ფილიალებია. პოლიციელს ქუჩაში ვერ ნახავ. კრიმინალსაც.

მარიხუანა Coffee Shop-ებში იყიდება, 5 ევროდ. 1972 წლიდან მოსაწევი აქ ლეგალურია. მას შემდეგ აშენდნენ აქაურები. ტურისტების რიგი არ ილევა. 2000 წლიდანაა ლეგალური პროსტიტუცია, გეი-ქორწინება და ევთანაზია. სექს-მუშაკებს აქ დიდ პატივს სცემენ. ქანდაკებაც აუგეს. მე ვერ ვნახე, მაგრამ Belle ქვია, სადღაც ჩაუვლიდი ალბათ დაშტერებული. მაინც მივგუგლე რო დამერთო.

ნავით ვისეირნეთ. ლამაზი, ხეივნიანი არხები გავიარეთ. ეს ყველაფერი იუნესკოშია შესული და დიდხანს იქნება, იმიტომ რომ ელექტრო ხიდებს აქ წესით აღარ ააგებენ. ყურსასმენით ოპერას ვუსმენდი. მერე არაფერი არ მახსოვს. ჩამეძინა.

სანამ ჩამეძინებოდა მახსოვს ერთი შთამბეჭდავი სანახაობა. გიდმა მარჯვნივ გაგვახედა. ეკლესიას ჩავუარეთ. გვერდით საბავშვო ბაღი იყო, იქვე Coffee Shop, სადაც მარიხუანა იყიდება და იქვე ვიტრინები შიშველი ქალებით. ეს ყველაფერი ერთ ქუჩაზე! გიდმა ასე აგვიხსნა:

ამ ქუჩაზე სრული კომფორტია. ბავშვს დატოვებ ბაღში, სანამ ბავშვი ბაღშია დროის გასაყვანად “ბოზებში” შეირბენ, მერე მარიხუანას გააბოლებ და გვერდით ეკლესიაში ამ ყველაფერს მოინანიებ. მერე ბავშვსაც გამოიყვან სუფთა სინდისით-ო.

ყურები გამცვივდა.

ახლა ნინა უნდა ვნახო და მუზეუმებში მივდივართ. ყველაზე მეტად ანა ფრანკის მუზეუმი მაინტერესებს.

ანა ფრანკის მუზეუმთან ყველაზე გრძელი რიგი დგას. მე, ნინა და ანო გავსკდით ლაპარაკით. ნინა აქ ცხოვრობს და თან საინტერესო ამბებს მიყვება. მუზეუმში, სადაც ანას ოჯახის სამალავი იყო ვიწრო სივრცეა, ხვეული კიბეებით, ნესტიანი, ბნელი ოთახებით და ძალიან დამთრგუნველი გარემოთი. ყველა ერთად ვერ ეტენება, ამიტომაცაა რიგები.

თუ როგორი იყო ადრე ფრანკების სახლი ფოტოებზეა ნაჩვენები. ძველი იერსახიდან დარჩენილია შპალერი, ანას მიერ გაკრული ამერიკელი ვარსკვლავების სურათები, ფანქრით მონიშნული ნიშნულები, რომელიც აღნიშნავს თუ რამდენ სანტიმეტრით გაიზარდნენ ანა და მისი და მარგო.

სამალავში ყოფნის დროს ანამ 13 სანტიმეტრი მოიმატა, მისმა დამ მარგომ კი (რომელმაც ვერ გადაიტანა სამალავის რთული პირობები და შიმშილი) მხოლოდ – 1.

თავიდან აღვშფოთდი, შეეძლოთ ავეჯი აღედგინათ და ისეთივე იერსახით წარმოედგინათ მუზეუმი, როგორიც მანამდე იყო (მეტი ემოციისთვის). მაგრამ რამდენიმე ოთახს რომ გაივლი მიხვდები, რომ ცარიელ ოთახებში შერჩენილი ძველი ცხოვრების კვალი, ადამიანთა ყოველდღიურობის ნარჩენები – უბრალოდ განადგურებს. დაჟანგებული ტუალეტი, ონკანი, გახუნებული ფერადი ბურთები (ანას თავშესაქცევი), პიტერის სათამაშოები, კედელზე შემორჩენილი წარწერები და საქაღალდეები ძველ თაროზე – ამ “ნარჩენებს” და სევდას, რაც ხალხისგან დაცლილ, ცარიელ ოთახებს სდევს თან ბევრად უფრო მძაფრი შეგრძნებები მოაქვს.

საოჯახო ალბომების თვალიერება ძალიან სევდიანია. ანა დიდი მაიმუნი ბავშვი ყოფილა. ეშმაკები აქვს თვალებში. თვითონაც მიხვდებით, ნახეთ ფოტოები. პუნტულა ფეხები. ძალიან ცოცხალი გამოხედვა. თოჯინები უჭირავს სულ და იგრიხება და იპრანჭება. აი, ასეთი დაუნახავია ომი… ბავშებს ვერ ხედავს.

დღიურში იყო გვერდები, რაც პირველ გამოცემებში არ მოხვდა. მე ვიყიდე დაურედაქტირებელი გამოცემა მუზეუმის მაღაზიაში. დოკუმენტურ ფილმებსაც ვუყურეთ მუზეუმში. ერთი მზესავით ყვითელი ბავშვი ისე მომეყუდა მხარზე რომ ვერც იგრძნო. 4 წლის იყო და ანა ფრანკის ფილმს უყურებდა სიამოვნებით. არაა საოცარი?

დღიურიც ვნახე. ფოტოს გადაღება არ შეიძლება, მაგრამ მეტი საქმე არ მქონდა ფოტო არ გადამეღო ჩუმად.

ძალიან გაკრული ხელითაა ნაწერი. ესეც მეუცნაურა. ამ ასაკში ბავშვები ცდილობენ ასოების გამოყვანას (მეტ-ნაკლებად). ანას კი მართლაც ძალიან დიდი მწერლის კალიგრაფია აქვს. იყო კიდევაც დიდი მწერალი ეს პატარა გოგო.

ანა ფრანკის მუზეუმამდე ვან გოგის მზესუმზირები ვნახე.

და ყველაზე მაგარი და დიდებული ნახატი “კარტოფილის მჭამელები”. გუგლში ათასჯერ ნანახს, რომ ორიგინალში უყურებ არაა ცუდი გრძნობა. ზოგს ეგეც არ აინტერესებს, მაგრამ მე – კი.

რომ გამოვედით ვან გოგის მუზეუმიდან ლორის ფანქეიქებს მივესიეთ. ვერ ვსუნთქავდი. ვჭამდით და ვლაპარაკობდით ჰოლანდიელებზე. აქვე გავარკვიე საინტერესო ფაქტები: ჰოლანდიაში ბაღი უძვირესი სიამოვნებაა. ამიტომ ფართ-თაიმ ჯობების ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი სწორედ აქ არის. ბავშვის ბაღში წაყვანას ურჩევნიათ ნახევარი დღე სახლში ხან დედა იყოს, ხან – მამა. მარიხუანას თავად ჰოლანდიელები ყველაზე ნაკლებს ეწევიან. დაზღვევაში უზარმაზარ ფულს იხდიან: 150 ევროდან 300 ევრომდე ადის ასაკის მიხედვით. კრიმინალი არაა, მაგრამ ტელეფონის მოპარვა აქ „მოსულა“, რადგან ახალი კანონმდებლობის მიხედვით პოლიცია ტელეფონს არ ეძებს. თვლიან რომ ტელეფონის ძიებაში პოლიციის მოცდენა რესურსის ფუჭი ხარჯვაა და საერთოდაც, პატრონი თუ უყურადღებოა, რა ქნან?! სამაგიეროდ თუ არ დაკარგავ და საჭესთან ენას არ გააჩუმებ, ჯარიმა 280 ევროა (იმედია რიცხვი არ მეშლება). ამსტერდამში მანქანით სიარული ნამდვილი ჯოჯოხეთია. სამაგიეროდ ველოსიპედით – ნამდვილი სიამოვნება.

მუდმივად კეტავენ ერთ სამანქანო ქუჩას, რომ წრეები გარტყმევინონ, მანქანაზე გული აგირიონ და ველოსიპედი გაყიდინონ, რომლითაც ყველგან უფრო მალე მიხვალ. ამსტერდამი გუგლ-მეფიდან ერთადერთი ქალაქია (რომელშიც ვყოფილვარ) სადაც ფეხით დანიშნულებამდე მისასვლელად 9 წუთი გინდა და მანქანით კი მხოლოდ – 20.

ნინამ აიჩემა კიდევ ვნახოთ მუზეუმებიო. ჩვენ გავაპროტესტეთ და პარკში გავიქეცით.

კეთილი ადამიანები, 100 წლის შემდეგ როცა მოკვდებიან, მოხვდებიან ამსტერდამის პარკებში.

მთელი დღე აქ ვისხედით. რა საჭიროა მუზეუმებში სიარული, როცა თბილისიდან ჩადიხარ და ასეთ პარკში წამოგორების შანსი გაქვს. აქ ვნახე ის შუახნის კაცები, ვინც მთელი ახალგაზრდობა Red Light-ზე ბოლდებოდნენ და ასაკში სირბილი და ჯანსაღი ცხოვრება მოუნდათ.

პარკში ხდება ბედნიერება. სუნთქავ მწვანე ბალახის სუნს („იმ ბალახის“ არა, მოლს ვგულისხმობ). ამსტერდამი ყველაფრის შანსს გაძლევს. აქ ყველაზე ჯანსაღი ცხოვრებით ცხოვრობენ და ყველაზე არაჯანსაღითაც.

ძალიან საინტერესო კაფეში ვსხედვართ. წყალზე. ძველ კვარტალში. ხალხია სრულიად წარმოუდგენელი. ზოგიერთებს ისეთი დაუჯერებელი გარეგნობა აქვს, რომ როცა არ მოძრაობენ ქანდაკება გგონია.

მიყვარს ამსტერდამი! სიკეთით გაჟღენთილი ნაგლეჯი უზარმაზარი დედამიწისა.